Obserwatorzy

niedziela, 17 marca 2024

Krótka historia pewnej tęsknoty


 



Niechcący spadł mi świat,

wysunął się z drżących dłoni,

rozbił o kant codzienności.

Rozsypał się w drobny mak.

Nie chciałam go pozbierać, słyszałam tylko ulgę,

i krzyki mew na nieboskłonie.

 

Mówiłeś, że łąki chustę szarpałbyś dla mnie za róg.

Szarpnąłeś, a ja upadłam, 

pośród wstydliwych stokrotek.

Motyle wiatr bezradności leciutko unosi,

ponad horyzont twoich powiek.

 

Wiedziałeś, że czekałam,

choć o mnie nic nie wiedziałeś.

Zostałeś słów murarzem.

Ostrożnie stawiasz nuty na pięciolinii marzeń.

Ja jednak sama nie wiem,

czy my się jeszcze szukamy,

czy to tylko takie gdybanie.

 

I gdy tak ładnie na mnie nie patrzysz,

gdy uwodzisz niespoglądaniem,

gdy w moich słowach się zaplatasz,

i z samotnością zaprzyjaźniasz -

nie mogę ci powiedzieć,

ile dla mnie znaczysz kochaniem.

 

Chciałabym tylko na trochę,

na jedną maleńką chwilę,

zatonąć w twoich oczach,

otoczyć się ramionami,

dotknąć ustami twoich ust.

A później przecież

wrócimy do swych żyć.

 

Jak gdyby nigdy nic.

 

 

Fragmenty zaznaczone kursywą pochodzą z tekstów poezji śpiewanej, w interpretacji Michała Łangowskiego.

 

 

 

piątek, 10 listopada 2023

Przy kawie o jesieni

 


„Coś kiepsko mi idzie to umieranie” – wyszeptała z nikłym i prawie przepraszającym uśmiechem, gdy opiekunki dokonywały jej porannej toalety - „Umieram, umieram, i umrzeć nie mogę…”. „Co też pani opowiada, za progiem wiosna, słonko zacznie grzać i od razu nabierze pani sił, wyjedziemy na balkon albo do ogrodu, jakie umieranie, pani kochana” – śmiały się dziewczyny, sprawnie przebierając pacjentkę i poprawiając poduszki. Kiedy pół godziny później doniesiono jej pierwszą porcję leków, już nie żyła. Odeszła spokojnie, pozostawiając po sobie wątłą, skurczoną w pościeli postać i łagodność śpiącego oblicza. Zegar nad drzwiami wskazywał kilka minut po szóstej, zaś ten wystukujący rytm jej istnienia – prawie 96 lat. Ten zegar, który nabrzmiały policzalną, ale jednak niezliczoną ilością godzin jej osobistego czasu nagle utracił zdolność odmierzania, smutno zwiesił wskazówki minut i sekund, i ostatnim słyszalnym oddechem zrzucił z siebie już nic nie znaczące cyfry, po czym zamilkł, na zawsze, bezradny wobec nieuchronności i niepogodzony z koniecznością bezruchu.

Przyjemnie szeleszczą liście pod zziębniętymi stopami, zawstydzone i chude słońce przemyka nisko pod rubasznymi chmurami, które ochoczo panoszą się na zawłaszczonym terytorium nieba. Pola pachną zmęczeniem, jeszcze leciutko drgają skibami przeoranej ziemi, jeszcze wysuną na chwilę koniuszek wesołej zieleni na zapomnianej miedzy, jeszcze nie zdążą schować w zmarszczkach brązowych bruzd  kilku ostatnich, niepokornych ziemniaków i wysuszonych kolb kukurydzy. Z drzew zwieszają się smętnie ostatni brązowi żołnierze, te niedobitki armii, którą pokonał wiatr.  Nad ranem cisza snuje się mgłami, niosąc ukojenie, i coś jeszcze, tę nie do końca chcianą, fałszywą obietnicę, przysięgę odpoczynku. Ziemia musi odpocząć, domknąć odwieczny cykl natury, dokonać przeznaczenia, umrzeć, by się narodzić, zasnąć, by zbudzić się naprędce wraz z pierwszym promieniem wiosennego słońca, wygrzebać się z resztek śniegu, wyłuskać z błota i błysnąć gotowością. Ludzki zaś los minionych lat, los wiejski, związany z ziemią, natura przędzie inaczej… Odpoczynek po miesiącach ciężkiej pracy to jednocześnie niepokój o siebie i o tych wszystkich, z którymi przychodzi żyć. W pozornym ukojeniu kryje się groza zmian i zwyczajnie ludzki strach, czy zima nie zabije mrozem i śniegiem, czy przenikliwym wiatrem nie wciśnie śmiertelnych chorób pod skromne strzechy domów? Czy nie zagrozi braciom mniejszym, skrywanym w stodołach i komórkach, przechowywanym troskliwie, bo ich istnienie oznacza życie dla ludzi? Czy na przednówku nie zagrozi głód, nie spojrzy szeroko rozwartymi, dużymi oczami z wychudłych dziecięcych twarzyczek? Czy wystarczy zboża, nasion, bulw, by rzuciwszy je w żyzną, wyspaną ziemię, odwieczny cykl natury mógł nieprzerwanie dokonywać się nadal? Czy żywioł nie zniszczy pracy rąk ludzkich, czy człowiek - najeźdźca nie odbierze, czy nieudolności państwowe i złe rządy nie skrzywdzą, nie okradną, nie złamią spracowanych karków w geście bezsilnej rozpaczy?

Żyła cyklicznością pór roku, trwała bez skarg, spokojna, zawsze pogodzona z tym, co dni i lata ze sobą niosły, nawet jeśli wrzucały na plecy ciężary dotkliwsze, niż te polne, zasępione kamienie. Płynęła z nurtem zmian rodzinnych, społecznych, cywilizacyjnych, a jednocześnie zawsze powtarzała, że ludzie się wcale nie zmieniają, że kłócą się ciągle o to samo, że nie potrafią ze sobą rozmawiać, że są zazdrośni i zawistni, że zakochują się czasem nieszczęśliwie, że generują niepotrzebne konflikty, a jednocześnie pomagają sobie w kryzysach, dzielą się tym, co mają, wspierają, stają w swojej obronie i bawią, gdy jest czas zabawy. Normalne są narodziny, normalna jest śmierć, takie ludzkie przeznaczenie, taki porządek ma sens, powtarzała.

W czasach, gdy tkwimy w bańce technologicznych symulacji i dajemy się mamić bożkom komercji może warto powrócić mentalnie do korzeni, by uświadomić sobie, że życie zgodne z przyrodą może wyznaczać nam cele, że życie to przyroda, którą trzeba chronić tak, jak próbujemy chronić siebie, cząsteczkę ledwie nieskończonej potęgi wszechświata. I może to jest właśnie odpowiedź na wieczne nasze szarpanie się z żywotem, z własnymi demonami, wątpliwościami i niemocami najróżniejszymi, ze zmianami, których nie chcemy, a które przekornie śmieją nam się w nos, bo przecież nic nie jest stałe, i nic nie jest nam dane na zawsze. Paradoksalnie zaś to natura od wieków tuli kojącą przewidywalnością, i jak żadna inna siła na tym świecie pokazuje, że po zimie zawsze przychodzi wiosna i słońce po równo świecić będzie każdemu, kto tylko zechce je dostrzec, kto wyrazi chęć przebicia się przez skorupę własnych ograniczeń, pustych działań, powierzchownych sądów. Niech zatem uczą nas ci, którzy minęli, niech przemawiają żyjący, niech przemawiają książki, które rysują nam obraz wsi sielskiej, ale i trudnej i pełnej wyzwań swoich czasów. Serdecznie polecam i Sagę Wiejską, i „Chłopki”, i Reymontowskich „Chłopów”, którzy nam się aktualnie w kinie przepięknie, malarsko kłaniają, i choć adaptacja wiele książkowych wątków pomija – bo też czemuż miałoby być inaczej – to zachwyca ostatnia scena, w której prawie współczesna Jagusia pokazuje twarz wcale nie zgnębioną, a silną, emanuje nienaruszalną kobiecą potęgą, niczym matka ziemia trwająca w niezmiennym cyklu natury. Ta twarz daje nadzieję, że zima się skończy, a ludzkość błędów swych przodków powtarzać już nie będzie, czerpać zaś  będzie pokorę wobec tego, co ciągle mądrzejsze od niej.

Żyjemy, czepiąc z natury, i sami nią jesteśmy. Cykl życia i zmienność pór roku to doskonałość procesów, czysta logika konsekwencji, niepojęta różnorodność mechanizmów powstawania, rozwoju, trwania i odchodzenia. Okrucieństwo praw, ale i piękno wytworów. Nam, współczesnym, wskoczenie w to młyńskie koło zmienności przyjdzie może łatwiej, bośmy już ani głodni, ani zziębnięci, jak nasi przodkowie, i nieporównywalnie więcej potrzeb możemy spełniać na co dzień, nawet się nad tym nie zastanawiając. A gdyby tak zimą naprawdę odpoczywać, pozwolić wytchnąć umysłowi, nadrobić zaległości snu, relaksu, obcowania z kulturą, zakopać się w śnieżny puch koca i wymrozić na zawsze wszystkie niechciane emocje? Wiosną, gdy słońce błyśnie i zbudzi pierwsze pędy zamierzeń wstąpi w nas czysta energia działania, to czas wielkich planów i odwagi do zmian, czas rozsiewania pomysłów i próbowania siebie na żyznych polach możliwości. I ani się obejrzymy a słońce brązowić będzie nasze ramiona i rezultaty, które dojrzałe i smaczne spadać nam będą w koszyki  spełnienia; to etap zbierania plonów i ludzi, by w swoich spiżarniach mieć tylko kontakty zdrowe i pełnowartościowe. Lato to czas dojrzałości i błogostanu istnienia. A jesień? Jesień to perfekcyjna pani domu, układa nam na półkach zapasy dojrzałej nadziei, suszone owoce wiary, pęki dobrych emocji, butelki spokoju i spore słoiki ufności. W zgrabionych pod płotem liściach usypia niepokoje i każe drzemać lękom; z kopczyków zbutwiałych roślin podkradać będziemy później, po troszku, gałązki codziennych radości.

 

poniedziałek, 22 maja 2023

Przy kawie o rozpadzie wszechświata




Rozpada się wszechświat i nikt nie reaguje. Za zamkniętymi powiekami okien, za niedostępnymi, bez klamek, drzwiami, za ciemną fasadą niewygodnych snów, pod stromym dachem obojętności siedzą nieruchomo ciągle żywi ludzie. A jednak nikt nie reaguje, choć proces rozpadu świata dawno już przekroczył stalową barierę dźwięku i wdziera się przekroczoną, krytycznie wystrzeloną w górę skalą decybeli w zakamarki umysłów.

Ludzie zakładają słuchawki, troskliwie przykrywają dzieci kołderką skupienia na sobie, poprawiają poduszki egoizmu i ze zdziwieniem stwierdzają, że piżamka troski o innych stanowczo jest za mała, nie można jej, niewygodnej, szykować dzieciom do snu.

Gdy świt bezczelnie wdziera się świeżą prawdą pod żaluzje rzęs, ludzie szykują maski, zakładają je ciasno, dokładnie wypełniając szczeliny przemyślanymi pozorami. Po bladym plastiku spływa czerwona farba szerokiego uśmiechu, skrzą się niezdrowo ciemne otwory oczu, przez małą, ulotną chwilę, ułamek sekundy, widać przez nie nikły błysk łzy. Zapewne to tylko wrażenie. Ludzie wychodzą z domów, nie zwracając uwagi na stopień zniszczeń, wszechświat rozpadł się głośno, ale zupełnie samotnie, nikt go nie żałuje. Szary, zwyczajny dzień, zmęczony już od poranka, człapie drogą pytań, ciągnąc za sobą worki niewypełnionych godzin.

Co powiedzą ludzie na inność, na niepasowanie do wzorca? Powiedzą, że akceptują, celując jednocześnie prosto w serce nożami ograniczeń, ukazując pod maską doskonale eksponowany, niemalże aktorsko wyćwiczony grymas obrzydzenia. Niedopasowani zajmują zatem piwnice społeczeństw, gromadzą się w starych kościołach odrębności, choć pragną swą niekrzywdząca indywidualność dać światu w kosztownym prezencie. W ludziach nie ma jednak zgody na ciała przerażająco obce.

Co powiedzą ludzie nieszczęśnikowi stojącemu nad przepaścią? Powiedzą, tak bardzo powiedzą! Mądrale wielkich umysłów wykrzyczą największą bzdurę świata, że ma się nie wygłupiać i przecież co nas nie zabije, to nas wzmocni. W tej samej chwili, zastygłej w przerażeniu, siła ich głosu i szelmowsko uśmiechnięta tępota pchną nieszczęśnika z klifu wątpliwości prosto w pozbawiony nadziei dół. Krytyczny moment stanął na chwilę, popatrzył… i przeszedł dalej bez echa. Wszystko jest przecież OK.

Co powiedzą ludzie na nienachalną urodę, na obłędnie szerokie horyzonty umysłu, na wstrząsającą prostotę inteligencji, która stwierdza, że w życiu może wydarzyć się wszystko: „Nieprawdaż? Prawdaż!”, a przy tym ubrać to „wszystko” w zachwycające kolory i faktury słów, po czym wystawić ludziom w inspirującym spektaklu wydarzeń?  Powiedzą, że nie dość, że nienachalna, to jeszcze nienormalna, choć krążą sensowne plotki, że ludzie nienormalni są w tym świecie jak najbardziej normalni, wszyscy.

Co ludzie powiedzą na wielką i ciężką bezradność, na nazbyt ograniczoną, brutalną prawdę o życiu, która rozsiada się wygodnie na wątłych dziecięcych ramionach i podróżuje na gapę przez większość, a może i całe życie? Powiedzą, że co w rodzinie to ich, co za zamkniętymi drzwiami to priv, co w osobie oprawcy to dawno i nieprawda, a dom zamknięty w butelce to ciągle jednakowoż dom.

Co powiedzą ludzie na wyczerpany bodźcami umysł? Na groteskę zamkniętą w modach, tendencjach i ciągle zmieniających się pomysłach na siebie? Na odwrócony wellness, bo jakże można wprowadzać się w stan dobrego samopoczucia wiecznie goniąc ideał? Co powiedzą na niespełnioną potrzebę macierzyństwa, na obsesję i toksynę relacji, na srokę, która wpada w otwarte okno i wieszczy niepowstrzymany żywioł trudnych zmian? Co powiedzą na świat, którego jednak nie znamy, choć w arogancji swojej obnosimy się z nadętym wszechwiedzeniem, tymczasem świat równoległy śmieje się nam w nos? Co powiedzą na całkiem zwyczajną, a jednak intrygującą i wdzięczną przemianę celebryty, który pół życia wychodził z jaskini uzależnień, i wyszedł, i nie wraca, a ciekawskim obiecuje, że to już ostatnie jego życie?

Tyle tajemnic i pytań, tak mało mądrych odpowiedzi.

Tyle tolerancji, tak mało zgody na wyjątkowość.

Tyle rozważań, tak mało zrozumienia.

Tyle regulacji, tak mało sprawczości.

Tyle fałszywej troski, tak mało miłości.

Tyle alternatyw, tak mało wyborów.

 

Tyle znamy, tak mało wiemy.

 

Czytajcie.  

Trzeba nam świat budować codziennie na nowo.


niedziela, 26 lutego 2023

Przy kawie o nieprawdach

 



Całkowicie zmyślona podróż w nieprawdziwym, wakacyjnym czasie, gdy kradniemy codzienności kilka zwykłych dni i wyrzucamy je falą kaprysu na nadbałtycką plażę. Zaskoczonym wzrokiem obejmujemy przekłamane morze, spokojne jak cisza, bez grzyw spienionej wody, bez szumu i huku przelewających się litrów. Fałszywy styczeń w przebraniu listopada, smętny i szary, muska wcale nie morskim wiatrem nasze zmęczone twarze i płacze drobnym deszczem, w rozpaczy, że zgubił gdzieś zimną biel, i chłodne błękity, i niebieskawość szybkich zmierzchów. Na brudnym i pełnym szpetnych niby–kawiarenek, niby–sklepów z pamiątkami i niby–ławek pomoście, który udaje molo z latarniami i ławeczkami niegdyś klimatycznymi, spacerują ludzie z nieprawdziwymi psami. Wiecznie zdziwione pekińczyki, chore na wodogłowie, z tendencją do wypadania oczu, smutne mopsy z krótkim oddechem i przesuszonymi gałkami ocznymi, z wysokim ciśnieniem czaszkowym, chude dogi o zbyt małym sercu, jak na tak słuszne, wysokie ciało i pocieszne bernardyny, skazane na chore stawy i zawały mięśnia sercowego. Podrobione psy, efekty szalonych snów niedojrzałych naukowców bez wyobraźni, w całkiem prawdziwych laboratoriach genetycznych. Wracamy umownym molo na promenadę gwiazd, gdzie nie ma prawdziwych gwiazd, i kupujemy sztuczne owoce, pochodzące z dojrzewalni, a nie z drzew, oraz fikcyjne pomidory, które smakują jak tektura. W sklepie z pamiątkami oglądamy porcelanowe miniaturki polskich latarń, prosto z Chin, oraz magnesy na lodówkę z letnim widoczkiem sielskiej, bałtyckiej plaży, podobno tej w Międzyzdrojach - made in Indonesia. Do torebki przypinam brelok, będzie miłym wspomnieniem - w rytm moich kroków kołysze się serduszko z oszukanego bursztynu, z zatopionymi w środku muszelkami, które nigdy nie widziały morza, gdyż są plastikowe i jedynie inspirowane. 

Żyjemy w świecie na wskroś nieprawdziwym. Fikcja bywa znośna, znormalniała nam, zatarły się granice pomiędzy tym, co jest, a tym, co powinno być. Drobnych nieścisłości dnia codziennego nie warto nawet wrzucać w świadomość, gdyż w dużej mierze nie mamy na nie wpływu, a one, bywa, nie mają bezpośredniego wpływu na nas. Książka, którą dziś proponuję Wam do kawy dowodzi jednak, że żyjemy tuż obok oszustw o wiele większych i takich, które zdmuchują z powierzchni zasłużonego, szczęśliwego życia, niczym piórko z dłoni, udręczone i bezbronne istoty. Rodzina. Taka sobie zwyczajna: rodzice, dwie córki, praca, szkoła, poprawne relacje ze środowiskiem. Wewnątrz zaś - prozaiczny, paradoksalnie normalny dramat jednej z dziewczynek; normalny dlatego, że sama ofiara nie jest przekonana co do tego, że powinno być inaczej. Tak po prostu jest. „Bo mama mówi, że przecież mnie kochają, a kiedy dostaję lanie, to tata nie ma na myśli nic złego”. Historia opowiedziana bez zbędnych emocji, nie przerysowana, momentami wręcz oszczędna. Dlatego tym bardziej wstrząsająca.  Ile mamy wokół siebie takich rodzin i podobnych dramatów w nich? O  ilu wiemy i zamykamy oczy, ile zaś jest nam nieznanych, pozornie dla nas niemożliwych? Jak wiele razy opowiadano nam historie, gdzie na wszelkie sygnały o przemocy domowej otoczenie, nawet to kompetentne, nie reagowało odpowiednio, lub wcale? Ile jest tchórzostwa w tym braku pomocnej dłoni, ile egoizmu, braku wiedzy, narzędzi, ile zwyczajnej ludzkiej niemocy?  Nie bez powodu w krótkiej powieści, po poszczególnych kartach życia narratorki przechadza się wrona, symbol nieszczęścia. Przemoc to zawsze nieszczęście, brak pomocy, pomimo niepodważalnych sygnałów i wołania o ratunek, to brak człowieczeństwa w człowieku. W książce szybko znajdziemy takich nieprawdziwych ludzi, dla których nie ma usprawiedliwienia, choć lekko pulsowało i współczucie, i chęć zrobienia czegoś odpowiedniego. Niektórzy bohaterowie zawiedli w sposób niewiarygodny.

Nie można zamykać oczu na krzywdę ludzką, zwierzęcą, jakąkolwiek. Nie można godzić się na nieprawdę, bądźmy czujni i empatyczni, szukajmy wsparcia profesjonalistów, jeśli sami nie jesteśmy w stanie udźwignąć problemu. Działania pomocowe to często długi i trudny proces.

Nie ma sytuacji bez wyjścia i nie ma istot, dla których wszelkie drogi pomocy są zamknięte. Każdy, najdrobniejszy nawet gest, może zmienić czyiś świat.

Odwagi w zmienianiu otaczających nas małych, indywidualnych, trudnych światów serdecznie życzę i sobie, i Wam!

czwartek, 8 grudnia 2022

Przy kawie o Umowach, które człowiek powinien zawrzeć z samym sobą

 



Przychodzą niespodziewanie. Bywa, że długo stoją pod drzwiami, przyczajone, niepewne, pozornie nieśmiałe. Nie dzwonią, nie stukają, nie wołają donośnym głosem: Haloo, czy jest tam kto? Cichutkie są, i czujne, delikatne, niemalże zwiewne. Siła ich i moc wyraża się jedynie w prawie niesłyszalnym pobrzękiwaniu łańcuchów, w widoku twarzy zaciętych i nieskłonnych do negocjacji, w obrazie groźnych spojrzeń i zaciśniętych ust. Kiedy uda już im się wśliznąć do środka, zawłaszczają sobą całą dostępną przestrzeń, roznoszą po kątach swoje kapcie i zapachy, wieszają w przedpokoju płaszcze i zamiary, zostawiają w łazience szampon i determinację.  Zabudowują drzwi wejściowe do jakże gościnnej głowy barykadą z kamienia, oplatają girlandą stalowych ogniw, rozsiadają się wygodnie na kanapach zdecydowania, nie pozwalając, by został choć jeden wolny kawałek tkaniny. Zamykają okna sprawczości, nie wpuszczając do środka najmniejszego nikłego promienia woli, barykadując je lękiem, niepewnością i brakiem poczucia pewności siebie. Zamiatają pod dywan z trudem układane puzzle asertywności i ekspresji, rozrzucają i gubią elementy, nie pozwalając im, zrozpaczonym, łączyć się ponownie w sensowne fragmenty zaradności. Wyjmują z kieszeni race dymne i z błogim wyrazem chmurnych oblicz zasnuwają szarą mgłą wszelkie przebłyski świadomości, uniemożliwiają kojarzenie faktów i brudzą przejrzystość procesów myślowych, by w końcu stłumić powstanie żołnierzy słabej woli, którzy bezskutecznie próbują przedzierać się przez mgłę i lokalizować mury. Zwycięzca może być tylko jeden. Zmęczony organizm zapada w krótki, urywany sen i cierpi w samotności, a rankiem, gdy wstaje do pracy, przemierza szare ulice, melduje się w szarej pracy i wdaje się w pozbawione energii szare rozmowy, przytakując podobnym sobie rozmówcom, którzy dowodzą: Ech, takie życie.
Ograniczenia.
Dumne i zwycięskie, trudne do wypędzenia, niemalże niemożliwe do zerwania. Jak pokonać kamienny mur i jak przerwać stalowy łańcuch?
Moja dzisiejsza książka do kawy, lekka, skromna objętościowo, niepozorna, woła głosem stanowczym i silnym – człowieku, zawrzyj ze sobą cztery umowy a będziesz wolny, nikt i nic już nie wejdzie do twojej głowy. Umowy są konkretne: 1. Szanuj swoje słowo. 2. Nie bierz niczego do siebie. 3. Nie zakładaj niczego z góry. 4. Rób wszystko najlepiej, jak potrafisz. Niezbyt wyrafinowane? Za mało wytworne literacko? Za proste? Myślę, że czytelnik, który weźmie książkę do ręki i już w pierwszych jej słowach pozna głębię oraz niewątpliwe mistrzostwo prostej, życiowej filozofii i mądrości Tolteków, nie oprze się wrażeniu, iż jest to książka o nim samym, bez względu na to, w jakiego Boga, siłę i moc wierzy. Fenomen tej lektury polega na tym, że autor nie tylko pustymi (z pozoru), znanymi, trenerskimi frazesami przekonuje do zmiany swojego myślenia, ale również pokazuje, w jaki sposób podjąć się tej zmiany w wymiarze praktycznym. Jeżeli czytelnik zmiany owej nie zechce w swym życiu zastosować, to na pewno obejmie choćby krótką refleksją fakt, iż jest to możliwe. Zerwać ciasne i bolesne stereotypy, dać sobie prawo do szczęścia, nie czyniąc przy tym nikomu krzywdy, postępować zgodnie ze swoimi przekonaniami i sumieniem, nie spełniać czyichś oczekiwań, jeśli nie są to jednocześnie własne oczekiwania, podążać swoją drogą, dokonywać zmian, które nadadzą życiu zdecydowanie lepszą jakość… i niepojęte, że wystarczy tylko otworzyć drzwi i okna swojego umysłu. Wpuścić do środka nowe, oryginalne, niemożliwe.
Gdzież człowiek czuje bardziej powiew wolności, cudownie twórczy i świeży, jeśli nie w nieograniczonej przestrzeni gór? Tam, gdzie oczy wypłakują się w bezradnej próbie wypatrzenia wszystkiego naraz, gdzie niedosyt i tęsknota dopada już wtedy, gdy jeszcze się tam jest, i gdy ze wzruszenia zapomina się oddychać, a usilne starania zapisania w umyśle każdego skrawka widoku spełzają na niczym, gdyż nie da się przecież objąć doskonałej nieskończoności ani wzrokiem, ani myślą, ani tym bardziej pamięcią. Stąd książka w plecaku, i termos z kawą, i kilometry przemierzone niekiedy z trudem, i ciche rozmowy, i zdjęcia, i wdzięczność, i płynące z nieba niewątpliwe pozwolenie na radość.

Dajmy je sobie na zawsze.
Człowiek urodził się wolny i z prawem do szczęścia.

 

 

niedziela, 1 maja 2022

Przy kawie o przyjaźniach

 




„Nie lubię cię!” . Szósty siedzi naburmuszony na skraju trampoliny, chude nogi kiwają się w rytm skoków Piątej, która za jego plecami wykonuje przymiarki do salta, uparcie powtarzając nieudane próby. Chwilę wcześniej skakali razem, zgodnie, przekrzykując się wesoło, goniąc za sobą i łapiąc powietrze w płuca blokowane głośnym śmiechem. Jakaś przejściowa niezgodność zamiarów, nieporozumienie intencji spowodowały chwilowe obniżenie nastroju pięciolatka, który siedzi teraz spokojnie, ze zmarszczonym czołem, trzymając prosto i dumnie głowę, wewnątrz której kotłujące się emocje nie pozwalają na trzeźwą ocenę sytuacji. Piąta nie odpowiada na to niezbyt optymistyczne sformułowanie, może nie dosłyszała, Szósty kontrolnie zerka na nią spod oka, lekko odwracając się do tyłu, chciałby ukradkiem ale niespecjalnie mu to wychodzi. Piąta widzi to i skacze jeszcze wyżej. Całe jego małe jestestwo chciałoby wrócić do zabawy, ale niedojrzała, raczkująca duma nie pozwala. Nagle Piąta upada i nie wstaje, przyciska dłonie do nienaturalnie wygiętej nogi, masuje podkurczoną stopę, krótki okrzyk bólu i następujące po nim jęczenie powoduje, że Szósty odwraca się gwałtownie, przerzuca nogi przez miękką krawędź trampoliny i dopada do siostry, powtarzając: Co ci?? Co zrobiłaś?? Bardzo boli? Nie ruszaj się!  Mamooo!

Taka to przyjaźń i taka więź, gdzie jedno bez drugiego istnieć nie może i wydają się być złączeni niewidzialnym sznurem uwagi, troski i zależności, a jednocześnie oddalają się od siebie codziennie, regularnie, w kłótniach, przytykach, złośliwościach i dogryzaniach różnego kalibru. Niczym Żabek i Ropuch w jednej z piękniejszych opowieści dla dzieci, o przyjaźni właśnie, i o tych relacjach codziennych, tak zwyczajnych, powtarzalnych i nieoryginalnych. Trochę tam mruczą na siebie, trochę się dla fasonu poirytują ale ukradkiem zrywają kartki z kalendarza by przyspieszyć wiosnę kamratowi, który do niej tęskni, jeden drugiemu wysyła list, choć widują się codziennie ale dostać list to przecież taka przyjemność jest i radość, opowiadają bajki nasionom, żeby rośliny szybciej rosły, przekonują się nawzajem o odwadze, która jest w nich i nie trzeba jej szukać po świecie, lubią razem się bać, razem szukać wiosny za rogiem i być ze sobą nawet wtedy, gdy są od siebie oddaleni: „I tak sobie siedzieli, trochę osobno, trochę razem, każdy sam, a jednocześnie z przyjacielem”.

O przyjaciół trzeba dbać jak o zdrowie, z konsekwencją i uporem, ale i z taktowną delikatnością. Być dla siebie ważnym to interesować się sobą i spełniać nasze wspólne życie razem, jednocześnie nie uzależniając od siebie drugiego człowieka oraz, w drugą niejako stronę – nie sznurując się na siłę, nie tworząc toksycznych pól ciążenia, z których często trudno się wyzwolić; nie inni ludzie nadają nam wartość, na uczucie zasługuje się z samego faktu istnienia wszak. Sytuacją idealną jest, zdaje się, pozostawanie we wszelakich związkach człowiekiem pełnowartościowym, a jednocześnie troskliwym, lojalnym, uczciwym i wolnym.  

Niech się Wam sypią obficie piękne i mądre przyjaźnie, niepodważalnie cenne, wolne od niewygodnych i krępujących zależności! Niech los stawia na Waszej drodze przyjaciół dopasowanych niczym kawałki układanki - twórzcie z nimi najcudowniejsze opowieści i najbardziej emocjonujące przygody, czerpcie siłę i witalność z dobrodziejstwa kontaktu z drugim człowiekiem. Pokłóćcie się czasem, poburczcie na siebie, a nawet i pogniewajcie, niech odrębności charakterów nie stanowią problemu, lecz są dobrym motywem do pielęgnowania dojrzałości – bo czymże jest rozwiązywanie konfliktów i dążenie do zgody jeśli nie wyrazem doskonalenia, integrowania osobowości.

A książkowe spotkanie z Żabkiem i Ropuchem polecamy nie tylko dzieciom. Mądrość istnienia zaklęta w prostocie przekazu. Ciepło i humor. Wydźwięk egzystencjalny tak oczywisty, że aż niemożliwy! Czytajcie!

Dobrej grawitacji - ludzkiej, uczuciowej, życiowej!


sobota, 23 kwietnia 2022

List jak najbardziej miłosny

 


Droga! Najdroższa!

Piszę do Ciebie ten niedługi list, gdyż wiem, jak bardzo lubisz słowa. Staram się, jak mogę, niezdarnie próbuję je wiązać tasiemkami zdań, ozdabiać najbardziej wyszukanymi epitetami, sypać obficie słodką interpunkcją, dyscyplinować akapitami i puszczać swobodnie po kuleczkach wielokropków, ale choćbym nie wiem, jak się starała, nie dorównam Twoim własnym kunsztownym librettom przekazu. Moje nieudolne starania, żałosne grafomaństwo, to ledwo nikła próba naśladowania Twojego sposobu chodzenia, umieszczania stóp w Twoich śladach. Trudno mi wyrazić moje uwielbienie ku Tobie tak dokładnie, jak chciałabym, oraz tak pięknie, jak na to zasługujesz;  moja niezgrabność rzeźbienia słów blokuje najszczersze ku temu chęci i potrzeby. Niech ta toporność w kwestii tworzenia emisji nie zniechęca Cię do dalszego wysłuchania tego, co strumieniem uczuć z serca i umysłu wypływa. Zatem! Będzie szczerze i nieco tkliwie, z wiarygodnych źródeł wiem, że lubisz sentymenty, zresztą tak samo jak nie gardzisz okrucieństwem, wstrząsającymi obrazami dramatycznych zdarzeń, prawdą, nieprawdą, rzetelnością informacyjną, wymyślonymi światami i postaciami nie z tej ziemi. Za to Cię cenię najbardziej, za wielobarwność, różnorodność i optymalizację wyrazu, za dostosowanie się do życia w każdym aspekcie i formie, za wychodzenie naprzeciw potrzebom i marzeniom wielu. Kiedy pomyślę, ilu ludziom pragniesz się przypodobać, ciemna i bezdenna zazdrość pochłania mnie całą, a jednocześnie dumna jestem ogromnie, że jestem jednym z nich, jedną z tych spragnionych, zauroczonych i zachłannych istot! Twoja chęć pomocy każdemu, Twoja empatia i czysty altruizm wzruszają mnie i wznoszą na nigdy nie kończące się wyżyny podziwu. Jesteś prawdziwym sensem mojego życia, odkąd pamiętam, odkąd objawiłaś mi się w formie lekko nadgryzionych kartonówek, poprzez kolejne kolorowe formy wyrazu, jakimi opowiadałaś odsłaniający się przede mną świat, aż do czystej i doskonałej postaci, w jakiej uwielbiam Cię po moje świadome, dorosłe dziś.  Idę z Tobą przez każdy mój dzień i nie pamiętam takiej daty, którą musiałabym zapisać jako dzień bezpowrotnie utracony, bo bez Ciebie. Zasypiam razem z Tobą, najczęściej w miłosnym uścisku ramienia i budzę się w środku nocy, spanikowana, zastanawiając się, gdzie jesteś, szukam gorączkowo przeczesując czerń godzin i wzburzone wody pościeli. Czasem chowam Cię pod poduszką chroniąc przed złymi snami, a rano odkrywam czule, gładząc po ciemnych kaskadach liter. Pijemy razem kawę, potem się rozstajemy, by wieczorem znów spotkać się oko w oko, Ty – dystyngowana, zawsze otwarta na propozycje i chłodno zaangażowana, ja – pełna emocji, stęskniona i wiecznie nienasycona. Bywa, że na pełnej zakrętów drodze dnia uda mnie się przystanąć, i dotknąć Ciebie, chowającej się w trawie różnych zobowiązań i powinności; czasem szukam Cię tam celowo, podarowując sobie ten krótki moment i tę niewielką przestrzeń. Uczucie mnie tłumaczy i rozgrzesza. Nie przeszkadza mi Twoja rozważna obojętność. Nie zmienia to w żaden sposób mojego do Ciebie afektu, i przysiąc Ci mogę, że wierna Ci będę do końca mego czasu, do mej ostatniej świadomej myśli.

Kocham Cię!

Kocham Cię, Książko!

Twoja oddana Czytelniczka -

w imieniu oraz z pełnomocnictwa wielu!

poniedziałek, 14 marca 2022

Przy kawie o tym, że w małych codziennościach możemy dokonać wielkich cudów

 



Długie cienie drzew ścielą się na leśnej drodze i falują wieloma odcieniami szarości, emanując ciepłem popołudniowego, jeszcze zimowego słońca. Przelatujące nisko ptaki łagodnie i płynnie upuszczają swoje własne cienie - fascynujące, ciemne, skrzydlate obłoki -  przecinając radośnie i drogę, i półświatło wysokich sosen, i rozświetlone promieniami plamy dnia, po czym nikną na wyschniętej trawie pobocza przechodzącego w zagajnik. Las oddycha spokojem. Otula łagodnością i bezpieczeństwem. Pulsuje optymizmem, lekko przyspiesza oddech zadowolonego z marszu ciała. Przekonuje o niezmienności, obiecuje stałość w formie i w uczuciach, zapowiada radosną monotonię praw natury. Namawia do ukochania życia, bo nie ma większej, niż ono samo, wartości.

Za linią drzew kończy się jego strefa wpływów, słońce zachodzi, zapada ciemność, a wraz z nią z mroku wynurza się strach, niepewność, niemoc, bezradność. Nieludzko zmęczona kobieta pcha wózek inwalidzki, w którym siedzi jej niepełnosprawne dziecko; pcha ten wózek w mrok, bo nie ma dla niej światła w trudnej codzienności. Płacze, ale nie widać na jej twarzy łez, nie narzuca się, nauczyła się już, że samotność jest jej najwierniejszą towarzyszką. I modli się też cichutko, bezgłośnie, by dobry Bóg zabrał jej dziecko przed nią, bo łatwiej zniesie rozpacz rozstania, niż okrucieństwo pozostawienia bezbronnej istoty na łasce losu. „O wszystko muszę walczyć, a i tak nie wiadomo, czy cokolwiek załatwię. Najpierw prosisz, potem się wykłócasz, a na końcu uważają cię za wariatkę i wytykają palcami.”

Koła wózka skrzypią, coś szeleści w zaroślach, do biegu podrywa się wataha wilków, zdezorientowanych, nierozumiejących, wyrwanych z kręgu naturalnych instynktów, pozbawionych swojego bezpiecznego świata z dala od ludzi. Dlaczego? – pytają ich mądre oczy – dlaczego nam to robicie? Dlaczego robicie to sobie? „ (…) przyrody nie trzeba zwyciężać, podbijać lub niszczyć (…)”, możemy się nauczyć żyć razem, razem na planecie, ale w swoich odrębnych światach, tak nam podpowiada natura, ona wie najlepiej, zaklęła nasze zadania w instynktach, posłuchaj człowieku, spójrz dalej, szerzej, głębiej, zrozum, że  w swojej wiedzy jesteś ułomny, niepokorny, chcesz zdobywać, niszczyć, dlaczego? Pytania wybrzmiewają i urywają się nagle, spadają na zbyt duży hełm jasnowłosej dziewczyny, stojącej spokojnie w umazanym krwią mundurze. Żołnierka przekłada ciężki karabin na drugie ramię, uśmiecha się… „Nie jestem bohaterką… Byłam ładną dziewczyną, w dzieciństwie mnie rozpieszczano… Kiedy zaczęła się wojna… Nie miałam ochoty umierać (…) Swoją córkę zostawiłam u teściowej (…) Bardzo tęskniłam… (…) Koleżanki, otrzyjcie łzy. To nasze pierwsze straty. Będzie ich wiele. Niech każda zaciśnie w pięści swoje serce.”

Las szumi, bezradnie zwiesza gałęzie drzew, próbuje zapleść zielony, bezpieczny kokon szczęścia dla matek dzieci specjalnej troski, i dla wyrwanych z kręgu natury wilków, i dla bohaterskich kobiet dźwigających na swych barkach trudy wojen, i dla porzuconych i głodnych dzieci z Limy, i dla niebieskookiego blondynka w czerwonej kurtce śniącego lepsze sny w stawie w Cieszynie. Ukochać takie życia jest trudno, przekonać o ich wartości jeszcze ciężej. Chyba tylko świadomość innych ludzi, wszelakie chęci poznawcze, pomocowe i edukacyjne mogą rozjaśniać ciemną stronę rzeczywistości i próbować zapalać światło nadziei tym, których wola istnienia wyrzuciła poza bezpieczną i kojącą przestrzeń egzystencjalnego lasu. 

Czytajcie reportaże. Być blisko życia, nawet tego trudnego, z aspektami i wydarzeniami, które nie mieszczą nam się w głowie to nasz człowieczy obowiązek, bo tylko w ten sposób mamy szansę życie owo zmieniać; wiedza i świadomość to pierwszy krok do skromnych i wielkich inicjatyw pomocowych. Do niepowielania i unikania błędów. Mamy w sobie naturalne pokłady siły i umiejętności, by dokonywać w małych codziennościach dużych cudów. Ostatnie dni są tego najdoskonalszym przykładem.

Nie ustawajmy w walce z mrokiem i nie zatrzymujmy się w drodze, która może zmieniać nasz wspólny świat na lepszy. 

Lepszy dla wszystkich.



piątek, 17 grudnia 2021

Przy kawie o czerni zła i niedoskonałych kredkach

 



Skupiona, począwszy od stóp odzianych w brokatowe kapcie z jednorożcem, aż po ostatni koniuszek włosa na głowie zaplątanego w roztrzepaną kitkę Młoda tworzy dzieło swojego życia. Arkusz papieru cierpliwie przyjmuje dokładne i energiczne mazaje kredek prowadzonych sześcioletnią, profesjonalną i  doświadczoną w artystycznym działaniu dłonią. Kontury roślin i zwierząt, wcześniej nakreślonych przez nią samą, powoli przyjmują barwy niestandardowe, niekoniecznie zgodne ze stereotypami, czy z zupełnie nieistotnym w procesie prawdziwego tworzenia realizmem wizualnym. Obserwuję ją spod oka. Zadowolona, przerywa od czasu do czasu pracę, zastyga z dłonią zawieszoną nad kartką, kredka w kolorze nieba przesuwa się między palcami w niemym zastanowieniu - czy stoimy, czy robimy, czy wracamy na odpoczynek do metalowego pudełka z przegródkami. Jednak robimy! Niebieska wzdycha z ulgą, słyszę tę ulgę w kojącym skrzypieniu nieco startego już rysika, gdy precyzyjnie obrysowuje strzeliste królicze uszy. Nagle dzieje się coś zupełnie nieprzewidywalnego, coś, co wydarza się tylko w najgorszych małoletnio - dziewczęcych snach. Kredka pod naciskiem palców Młodej traci przyczepność, rysik wyłamuje się z obudowy, rozpadając się jednocześnie na kilka drobnych kawałków, które w ułamku sekundy, w ostatnim życiowym podrygu znaczą swoją własną autorską kompozycją niebieskich kresek zbrodniczy ślad na kartce. Ślad niestety wykraczający poza ołówkowy kontur jednego z okazałych uszu króliczka. Młoda nieruchomieje. Słyszę, jak powolutku rozpada się jej dziecięcy, uporządkowany świat, w którym dawno już nie ma miejsca na niepokorność kredek, i który za chwilę rozpłynie się w deszczu łez, tworząc kałuże rozpaczy i rozżalenia, bo przecież „mama, ja umiem już kolorować „niewyjeżdżalnie”, a ten rysunek jest taki ważny i nie może być zepsuty, a zepsuł się i muszę od nowa…”. Zapobiegam tragedii błyskawicznie, przerywając Młodej rozpoczęty już proces żalu tuż za progiem krytycznym, gdy tylko drżenie brody w charakterze preludium świadczy o zbliżającej się kakofonii lamentów. Szybko sięgam do leżącego obok piórnika i wyjmuję owalną, białą gumkę do mazania, z triumfem podnoszę ją do góry, niczym trofeum zdobyte w najważniejszych zawodach świata i kładę na kartce obok niebieskiego dowodu zbrodni, jakiej dopuściła się porzucona teraz i pozbawiona godności niekompletna kredka. „A, zapomniałam, że te kredki można wymazać” - mruczy Młoda i jej kilkuletnia kraina istnienia, stojąca w obliczu całkowitego pogrążenia się w ciemności, w której nic tylko deszcz, chłód i ruiny, nagle odzyskuje oddech, jaśnieje i prostuje się, łapiąc w locie spadające powoli odłamki pokruszonej wiary w siebie. Wszystko wraca do normy, chmury rozpływają się po nieboskłonie, gumka zaciera ślady zbrodni, a królik odzyskuje regularny kontur narządu słuchu, który staje się wyraźnie podkreślonym i powoli wypełniającym się kolorem kickowym uchem. Świat pomalowany na niebiesko emanuje optymizmem.

A gdyby tak można było wymazać z toczących się dziejów świata całe zło? Pozbierać wszystkie gumki do ścierania i starannie zetrzeć z ludzkich umysłów wszelkie plany, przyczyny, chęci, powody, predyspozycje i kaprysy, pchające do mrocznych zachowań i działań? Gdyby, jak z dziecięcego rysunku, udało się wymazać przemoc, krzywdę najsłabszych, niesprawiedliwość, chciwość i obojętność, biedę, wykorzystywanie, brak empatii, okrucieństwo, kłamstwa i oczernianie, hipokryzję, nietolerancję, pychę i zwykłą ludzką głupotę? Trudno sobie wyobrazić taki świat. W dzisiejszej książce do kawy natężenie zła i krzywdy przekracza granice czytelniczej wytrzymałości, to chyba jedna z bardziej przejmujących książek Joanny Bator, gdzie zło podane zostaje na tacy w prostej beletrystycznej panierce, tak zwyczajnie i prosto, jak gdyby stanowiło zupełnie oczywisty element świata. Co, rzecz jasna, staje się jeszcze dosadniejszą gradacją nikczemności. Ukryta między prostymi słowami i w toczących się rozmowach niegodziwość stanowi literacko atrakcyjny element zaskoczenia. Trochę jak w życiu, przyznacie, gdzie zło czai się tuż za rogiem i nie spodziewamy się zupełnie spotkania z nim w cztery oczy.

Przy odkładaniu książki na półkę pojawiła się spontaniczna myśl, żeby wymazać treść, po prostu. Pożyczyć gumkę od Młodej i z rozmachem wytrzeć najmniejszy ślad myśli, każdą pojedynczą literę i ostatnią kropkę na końcu ostatniego zdania. A później zamarzyło mi się wymazanie zła z całej otaczającej mnie rzeczywistości. Nie mogę tego zrobić, niestety, mogę jedynie próbować ścierać ślady podłości zwyczajnych, codziennych, zapobiegać im, uczyć się je rozpoznawać i wypraszać ze swojego życia, z mojego skromnego kawałka podłogi.  Tylko tyle mogę.

Czytajcie, albo i nie. Wymazujcie wszelkie przejawy zła na miarę swoich możliwości, w swoich małych i większych ojczyznach. I kolorujcie swój świat nawet wtedy, gdy podłamują się zniechęcone i przerażone kredki.  Zło czai się w ciemności, żywi się czernią i ginie w kolorach dobra.


czwartek, 2 grudnia 2021

Przy kawie... o strachach

 



Troskliwie i pieczołowicie układane za dnia strachy, oswajane, głaskane po kudłatych głowach nieuczesanych lęków, wychodzą z pozornie uporządkowanych kryjówek wraz z pierwszą smugą ciemności. Szybko zapominają, jak zostały dobrze potraktowane, jak im przytulnie i przyjemnie było w kokonie dnia, jak nakarmione optymizmem drzemały, otulone kocykami racjonalizacji, rozsądku i zadaniowości. Nocą budzą się gwałtownie, otwierają okrągłe oczy, w których czai się najpierw delikatne napięcie, po chwili ostrożna obawa, a później już tylko nagie przerażenie. Emanują okrutną pewnością siebie i za nic mają wspomnienie dnia, gdy mruczały zadowolone jak kociaki w błogim dobrostanie zaspokojonych potrzeb. Mnożą się szybko, czasem mam wrażenie, że przez jakiś pokrętny proces pączkowania wyskakują jeden z drugiego, równe sobie, albo wyciągane jak nieskończone matrioszki, odwrotnie - każdy większy od poprzedniego. Są personalizowane, przypisane nam jak kolor oczu albo preferencje smakowe, przyszyte jak metka, którą trudno oderwać. Życie produkuje je dla nas bez pytania o faktyczne zapotrzebowanie, uważa, że to dla naszego dobra, bo tak było zawsze i już, bo tak jest normalnie. Przyzwyczailiśmy się. Moment dziejowy, w którym się wszyscy znaleźliśmy, darzy nas strachami, czerpiąc je z rogu obfitości zdarzeń i decyzji. Strachy za oknem, strachy w formie pikseli na ekranie, strachy krajowe i strachy światowe, strachy w rodzinie i strachy globalne. I choćbyśmy nie wiem jak starannie je oswajali, w nocy i tak pokazują swoją prawdziwą naturę, niczym zwierzę w zagrożeniu,  człowiek w panice, lub ćma trzepocząca się w kloszu, który stał się jej więzieniem.

Nie czytajcie książek o strachach najstraszniejszych, takich, które zginają codzienność do ziemi nie tylko nocą, ale i za dnia. Poznawajcie strachy, które można okiełznać, zaprzyjaźnić się z nimi, a potem może i nawet pożegnać, gdy niekochane i zbędne będą stały w progu z walizką niewykorzystanych możliwości, ciasno upakowanych historii, których nie było. Można takim strachom stawić czoła, bo gdy się je zobaczy i niechcący wysypie literkami z kart, będą już znane, będzie wiadomo, jakie smaczki lubią i czym je zwabić do pokoju pożegnań. Książka dużo podpowie na pełnym grozy sprawdzianie życia, otworzy różnorodny warsztat umiejętności radzenia sobie z każdym lękiem; to, co znane, staje się swojskie i łatwiejsze w prowadzeniu na smyczy oczekiwań. Zatem: czytajcie dużo, oswajajcie swoje i nieswoje strachy, uczcie się od nich siły i sprawczości, śpijcie nocami –  wertujcie książki za dnia (albo odwrotnie). Nadchodzące Święta Bożego Narodzenia czynią ku temu doskonałą okazję, pochłaniajcie całe talerze dobra zawartego na stronach, zjadajcie nieograniczone ilości słów pisanych, wypijajcie cierpkie wino niepokoju po to jedynie, by po chwili poczuć w sobie rozchodzące się ciepło wiary, krójcie na kawałeczki światy wyobraźni, by delektować się nimi jeszcze długo potem.  Patrzcie w oczy swoich bliskich, aby zobaczyć w nich miłość i własną, niepodważalną moc czynienia z życia samospełniającej się przepowiedni szczęścia, nawet jeśli w tym szczęściu dane Wam będzie znaleźć łyżkę trwożnego dziegciu, szczyptę wątpliwości i niepokoju, oraz kilka ziarenek zadowolonych z siebie stresów.

Do kawy dziś dobra książka dobrej autorki. Sue Monk Kidd „Księga tęsknot” – uczta historyczna, beletrystyczna i emocjonalna, nie tylko dla wierzących w jednego Boga. Czytajcie!

Spokojnych, ciepłych, zdrowych oraz inspirujących Świąt, ze strachami poukładanymi równo w szufladach. Niech sobie śpią.

A.B.

 

piątek, 26 listopada 2021

Przy kawie o uczuciowej symbiozie i pięknej wolności

 


Schodzą ze szlaku trzymając się za ręce. Ona, drobna i niska, stąpająca niepewnie po ubitej ziemi i wilgotnych kamieniach, w szerokiej sportowej przepasce na głowie, on wysoki, sprężysty, asekurujący każdy jej i swój krok, z dużym plecakiem na ramionach i aparatem fotograficznym, swobodnie, niemalże nonszalancko przewieszonym na ukos. Białe litery na płóciennym pasku, krzyczące o marce sprzętu, odbijają się nieskromnie od szaro-czarnej, polarowej bluzy mężczyzny. Lekko rozbawieni, pogrążeni w rozmowie, zwyczajnie zadowoleni, stanowią jednakowoż zastanawiającą odmianę osobowościową, bo większość mijanych na szlaku turystów wtapia się w tłum uporczywym, sportowym, pełnym determinacji dążeniem do celu, niepozbawionym cech celowego odseparowywania się od spotykanych po drodze, podobnych sobie i strojem i owym nastawieniem, piechurów. Oni nie unikają kontaktu; wynika to może z ich wieku, nieco wyższego niż przeciętny w tym specyficznym miejscu, a może z charakteru i pełnego życzliwości nastawienia do świata. Spotykamy się, natykamy się na siebie w sposób nieunikniony, w wąskim przejściu między wysoką ścianą skalną a szumiącym w dole strumieniem. Nasze latorośle, zadowolone jak zawsze z kolejnego „odpoczynku”, bez zastanowienia atakują strumyk wydłubywanymi z ziemi kamyczkami. Ich śmiech toczy się w dół i biegnie razem z wodą, szybko i radośnie, spływając kaskadą po kamieniach w głąb doliny. „Ooo, jaka brygada, jak dają radę, takie przedszkolaki jeszcze, aż czwórka ich, i już góry kochają, no pięknie, pięknie, ale nie idźcie dalej, bo na drodze siedzi niedźwiedź!”,  „Co pan mówi, żartuje pan, damy radę, powiemy mu „dzień dobry” i pójdziemy dalej”, „Haha nie no, naprawdę, serio, chcecie zobaczyć? Mam nagranie, siedzi sobie i ani myśli zejść ze szlaku, dlatego wróciliśmy, bo w sumie nie wiadomo, trochę nas zbił z tropu …„. Nasze głowy pochylają się nad aparatem starszego pana, dzieci wspinają się na palce i wyciągają szyje, żeby dojrzeć i rzeczywiście, na filmiku sprzed kilku minut widać puchatego misia słusznych rozmiarów, rozłożonego na górskiej ścieżce w pozie wysoko relaksacyjnej, rozglądającego się to na prawo, to na lewo… „ Hm, rzeczywiście, co tu robić, co tu robić, tablice informacyjne powiadają, że niedźwiedzie w Tatrach to rzecz zwyczajna, nie należy się bać, trzeba spokojnie iść dalej szlakiem, ale cóż, nie informują, jak się zachować, gdy one siedzą sobie właśnie na tym szlaku! No nic, idziemy, jeśli miś będzie tam nadal, to też wrócimy, albo spokojnie poczekamy, podejmiemy decyzję”,  „Idziecie? No to my też idziemy. Z wami! Będzie nam raźniej!” Towarzyszą nam przez następne kilkaset metrów, rozmawiamy. „Skąd jesteście? Bo my z okolic Łodzi, dwie córki, już dawno dorosłe, też jeździły z nami, gdy były dziećmi, ale ile namarudziły haha, ciągnąć czasem było trzeba albo obiecywać cuda ze straganów, teraz wnuki też niezbyt chętne, wasza brygada pełna energii, widać od razu, że czują się jak rybki w wodzie albo, nie przymierzając, niedźwiadki w lesie haha… ooo,  no proszę, misia nie ma, poszedł sobie, znudziło mu się”. Rozczarowanie naszego potomstwa, spowodowane brakiem zwierza powoduje szczere rozbawienie starszych państwa, zawód ukoić mogą tylko żelki i napoje mocy z mozołem dźwigane w plecakach, dlatego zatrzymujemy się na dłuższą chwilę, wykorzystując zapraszającą drewnianą ławę, małżeństwo idzie dalej, żegnamy się wiedząc, że spotkamy się jeszcze w tej forsującej, niespodziewanie przyjemniejszej niż zwykle podróży, która na moment złączyła nasze losy w jeden, wspólny. Mijamy się raz po raz, ze śmiechem i pełnymi serdeczności okrzykami, raz oni odpoczywają, raz my. Kiedy docieramy do celu, siedzą już na kamieniach podziwiając w ciszy zapierające dech w piersiach widoki. Znów uśmiechy, gratulacje, słowa powszednie, pulsujące prostą filozofią życia. Zgarniamy dzieciaki na bok, żeby nie przeszkadzały w odpoczynku, rozkładamy termosy, dzieci szeleszczą papierem rozpakowując kanapki, ja kątem oka obserwuję, nie mogę oderwać wzroku od pary zwyczajnych ludzi, zaczarowana obrazem niemalże tak samo, jak widokiem szczytów skąpanych w południowym słońcu. Bije od nich tyle wzajemnej miłości, zrozumienia, codziennej radości z bycia razem, że uśmiecham się do siebie. Zadanie domowe na przyszłość, dbać, pielęgnować, nie zaprzepaścić, być za dwadzieścia lat w tym samym miejscu, co oni. Zaklinam los, maluję sobie obraz dni, których jeszcze nie ma, wypełniam je oczekiwaniami i obietnicami, zamykam oczy i pozwalam spokojnie ułożyć się marzeniom. Jeszcze nie czas, niech śpią.

Po pierwszej fascynacji, po totalnym oszołomieniu, po beztroskim i lekko głupiutkim zakochaniu, po absolutnej symbiozie i zatopieniu się w słowie „my”, po poświęceniu własnej wyłączności dla doświadczenia całkowitego zjednoczenia, przychodzi w związku dwojga ludzi moment przełomowy. Do drzwi puka kryzys. Nie jest on niczym niezwykłym, co więcej – jest potrzebny, tak jak człowiekowi potrzebna jest szeroko rozumiana zmiana. I co tu się wymądrzać – od stopnia nie zadurzenia ale prawdziwego zaangażowania uczuciowego i przyjaźni zależy, czy ten kryzys przetrwamy pomyślnie, i czy stanie się on preludium do komponowania nowej jakości. Takiej jakości, gdzie nadal częścią wspólną zbioru będziemy „my”, ale jednocześnie pozwolimy sobie nawzajem na przestrzeń, na swoje własne terytorium, w którym będziemy mogli rozwijać się jako odrębna indywidualność. Pytanie, na ile nadal będziemy się kochać, i jakie natężenie uczuciowe, metodą kompromisów uda nam się zachować, wypracować czy od nowa osiągnąć, pozostaje otwarte. Czy będziemy już wobec siebie obojętni, czy trzymać nas przy sobie będzie jedynie pełne rezygnacji przywiązanie, czy też nadal będziemy dla siebie pierwszą krzepiącą myślą po przebudzeniu rano, a sił witalnych dodawać nam będzie pokonywanie górskich szlaków i przepełnione spokojną radością zachwyty…

O tychże właśnie dylematach jest dzisiejsza książka do kawy, która wysypywała się ziarenkami słów z czytnika w turystycznym plecaku, również podczas spotkania z parą zwyczajnych niezwyczajnych, oraz podczas niedokończonej przygody z niedźwiadkiem. Nie jest to może najlepsza książka tej autorki, ale mimo wszystko skłania do refleksji. Zadaje pytania. Rozlicza. Oskarża, ale i rozgrzesza.

Kristin Hannah -  „Odległe brzegi”.

Czytajcie! I bądźcie dla siebie wzajemną podporą na szlaku życia, dziś, jutro i do skończenia świata.



środa, 10 listopada 2021

Przy kawie o tym, co mówi wiatr


W starych, zmęczonych świerkach szumi wiatr. Budynek kościoła, prawie niewidoczny za nimi, niewzruszenie i z kamienną powagą od lat wysłuchuje smrekowych opowieści, czasem dynamicznych i wzburzonych, gdy siła gestykulacji gnie drzewa ku ziemi i każe wzajem opierać się o siebie, a czasem łagodnych, jak szept, gdy lekkie podmuchy trącają gałązki tańczące w rytm drzewnych słów. Kojące pohukiwania puszczyków, zerwanych rankiem ze snu, milkną, gdy tylko historia poczyna się snuć, łącząc się delikatną nitką z poprzednią gawędą. I nic, tylko stać, lub siąść, i patrzeć, i słuchać, bo siła tego przekazu, nabrzmiała wzruszeniem, nie pozwala odwrócić się i odejść.

Dziś nie ma już tych świerków, odleciały puszczyki. Bezlitosna nowoczesność odbiera głos tym, którzy piszą wspomnienia dawnych lat. Odchodzą ludzie i drzewa, zapadają się stare budynki, niegdyś pulsujące ciepłym życiem,  a świat z okrutną determinacją kręci się dalej. Inne drzewa opowiadają sobie historie, może już bardziej współczesne; czy dane im będzie długo poddawać się wiatrom wspomnień? Czy człowiek pozwoli…?

Niech nas historia bardzo obchodzi. Nawet, jeśli nas fakty irytują, oburzają, niepokoją i wywołują obawy. Nawet, jeśli nam trudno ogarnąć rozumem bezmiar okrucieństw i żadnym sposobem nie możemy odnaleźć uzasadnienia dla decyzji i wydarzeń. Nawet jeśli nam się wydaje, że nas to nie dotyczy, bo przecież było - minęło. Każdy z nas ma swoje miejsce w historii ludzkości, nie tylko współczesnej ale i tej, co minęła, wszak nie jesteśmy pierwsi, snuje się za nami dziejowy porządek świata i zależność genetyczna. Niektórzy naukowcy uważają, że pamięć komórkowa zachowuje wspomnienia wydarzeń, myśli i odczuć naszych przodków, stąd uczucie deja vu towarzyszące nam w niektórych sytuacjach, wywołujące refleksje: skąd ja to znam? Skąd wiem? Byłam tu kiedyś? Przeżyłam to? Naszym przodkom pamięć niewiele już pomoże, jeśli gdzieś są – to są ponad to, szczęśliwi, wypełnieni życiem, które mieli „do zrobienia”. Jeżeli funkcjonują jak jakiś niezrozumiały dla nas byt, to pewnie czekają na nas. Albo są energią, która nas czule otacza. Albo  wiatrem, który zaplątany w gałęzie skarży się, że to życie… ech! -   takie krótkie  było, i co by o nim nie mówić - piękne, i gdyby się tylko wiedziało wtedy… Gdyby można było powtórzyć je jeszcze raz!  

Pamięć o tym, co było, jest mądrą podporą głównie dla nas. Nie tylko dlatego, że mamy szansę nie powtarzać spektakularnych błędów ludzkości. Nie dlatego, że mamy możliwość poczuć się lepiej, odetchnąć z ulgą, bo żyjemy w czasie i miejscu, w którym nie musimy chronić się przed atakami obcych wojsk, nie jesteśmy zmuszeni podporządkować się okrutnemu zaborcy i nie zostaliśmy siłą zmuszeni do wyznawania wiary, z którą nie chcemy się identyfikować. Głównym zadaniem pamięci jest pomoc w zrozumieniu, że pewne procesy historyczne są nieuniknione, i trudne, dopóki ludźmi rządzić będzie obłęd – zaślepienie władzą, chciwością, obojętnością, ignorancją, ograniczeniem umysłowym.  Przygnębiające? Tak. Ale jednocześnie wyzwalające w nas najgłębsze pokłady nadziei, że ciągle mamy szansę być dla świata mile widzianym i życzliwym gościem, a nie okrutnym najeźdźcą. I w każdym rozdziale dzieła o ludzkości istnieją bohaterowie, którym zależy i którzy wykonują dobrą robotę dla dobra nas wszystkich. Oni mieli bezwzględnych Krzyżaków, zaborców i okupantów, epidemie i głód. My mamy widmo wojen technologicznych, uchodźców na granicy, kryzysy ekonomiczne i gwałcenie praw człowieka. Oni mieli króla Dawida, Zawiszę Czarnego, Marię Skłodowską i Nelsona Mandelę. My mamy Papieża Franciszka, Olgę Tokarczuk, Billa Gatesa i Jurka Owsiaka. Dużo jest do zrobienia na świecie, czasem ma się wrażenie, że jeszcze więcej, niż kiedyś, gdyż pomimo poszerzania horyzontów umysłowych i rozwoju we wszystkich niemalże dziedzinach życia, piętrzenie się nowych problemów zakopuje nas w stercie niemocy i bezradności. Bo, jak pisał Stachura: „ Ludzi coraz więcej, a człowieka coraz mniej”. Ale nie ustawajmy w dobrych działaniach na poziomie lokalnym, w życzliwości wobec drugiego człowieka i w docenianiu tych, którzy na jednostkowych barkach próbują dźwignąć świat po raz kolejny. Oby mieli pomocnych ramion wokół siebie coraz więcej. Również naszych ramion.


Do kawy dziś trochę historii w formie beletrystycznej. 

Czytajcie!

 I pamiętajcie!


poniedziałek, 30 sierpnia 2021

Przy kawie o tym, jaką rolę pełnią "inni"

    




 Wyobraź sobie, że masz się urodzić. Jesteś nieskalaną żadnym drukiem czystą kartą. Nie zaprogramowano w tobie żadnych cech fizycznych ani osobowościowych, co więcej – nie masz również doświadczeń. Nie wiesz nic, nie pamiętasz, nie kojarzysz, nie znasz.  Obca ci jest jakakolwiek forma materialna i niematerialna człowieczeństwa. Bujasz się łagodnie na falach niebytu, odczuwając rozkosznie przyjemny komfort nieistnienia. Niestety, ten stan nie trwa wiecznie, przychodzi twoja kolej i nieuchronne przeznaczenie usiłuje wysupłać cię z bezpiecznego kokonu wiecznej szczęśliwości, a kiedy jemu, temuż przeznaczeniu się udaje  - stajesz przed dramatycznymi wyborami. Kim będę? Jaki, jaka będę? Jakie będzie moje ciało, moja osobowość, moja życiowa rola do spełnienia? Nadal nie wiesz o ludziach i o życiu nic. Co wybierzesz?

Kiedy w moje ręce wpadły książki, z którymi dziś do Was przychodzę, pomyślałam sobie po przeczytaniu każdej z nich, że inność, ta swoista odrębność jednostkowa jest ogromnie trudna, ale może to jakiś podświadomy wybór ludzkiego przeznaczenia?  Uporczywie powtarzająca się lekcja dla świata, że inność wcale nie ma być innością, ale normą, jak wszystko to, co standardowe. Co to właściwie jest ta inność? Świat składa się ze sztampowych rozwiązań, z towaru sunącego powoli i metodycznie po taśmie produkcyjnej, i żeby było finansowo korzystnie – bez większych odchyleń od kształtu, koloru i zawartości opakowania. Na wzór, zgodnie z szablonem. To jest tak zwany towar pełnowartościowy, ten zaprogramowany, stworzony na potrzeby konsumpcji, zgodnie z planem i projektem. Wymierzony i odważony. Biały albo czarny, i absolutnie nie szary, bo szary to już jakaś anomalia, nadwyżka lub wadliwy odpadek procesu produkcji. Do kosza, ewentualnie do sprzedaży promocyjnej, może komuś akurat potrzebny taki efekt błędu maszyny. Ale odcień to pół biedy. Co, jeśli maszyna zgrzytnie – bo przecież jest tylko nieidealnym tworem rąk ludzkich i systemów komputerowych – zatnie się, i kiedy już uda jej się ruszyć dalej to wypluje z siebie towar zupełnie niepodobny do tego z szablonu? Homoseksualizm? Czterokończynowe porażenie mózgowe? Zespół Downa? Anoreksja? Ateizm? Okultyzm? Afroamerykanin? Niedostosowanie społeczne? Wymieniać można by długo; anomalie w społeczeństwie stanowią niezwykle liczną surrealistyczną normę.

Wracając:  masz się urodzić. I może właśnie wybierzesz, intuicyjnie, jakiś koszmarny nie-standard gdyż nagle zyskujesz pewność, że paradoksalnie wybór normy może zakończyć się dla ciebie dużo gorzej; tak czujesz, bo przecież nic o życiu nie wiesz, tak więc twój wybór nie może być w pełni świadomy. Może, mimo trudności związanych z innością, będziesz istotą szczęśliwszą, będziesz bardziej doceniać życie, zobaczysz więcej i intensywniej niż wtedy, gdy los zapakuje cię w szary karton zdjęty z  taśmy, taki sam, jak miliard innych kartonów. Może, siedząc na wózku inwalidzkim lub kochając kogoś tej samej płci dane ci będzie dostrzec piękno świata bez specjalnych starań i bez potrzeby zdejmowania z siebie ciemnych okularów szarej rzeczywistości. Może, będąc wybrykiem natury, przeżyjesz życie bardziej, niż ci, którzy mieszczą się w normie. Norma jest normą. To tylko nazwa. Norma nie jest synonimem szczęścia ani nieszczęścia, nie gwarantuje ani dobrego życia, ani bezpieczeństwa, ani spełnienia marzeń. W życiu nie chodzi o to, by mieścić się w normie, ale o to, by być dobrym i szczęśliwym człowiekiem, prawda?

I o tym są te książki. O prawo do szczęścia dla tych, którzy spadli z taśmy produkcyjnej po chwilowym zacięciu maszyny. Niestety nie jest im łatwo w walce o pozwolenie na zwyczajny komfort istnienia, szeroko rozumiana norma usiłuje wtłoczyć ich w ramy większości, a gdy stawiają opór, gdy się nie udaje  - norma traktuje ich jak odpad. Jak dobrze, że nawet w grupie „normy” znajdują się istoty, które nie chcą segregować,  widzące i rozumiejące więcej, niż pozostałe osobniki uważające się za lepszy sort; istoty w pełnej gotowości do niesienia pomocy, odczarowujące wizerunek „innych”, niwelujące to, co naszych oryginalnych przyjaciół uwiera i nie pozwala żyć. Cały ten proces wklejony jest w niezwykle ciekawe tło społeczne, polityczne, kulturowe – wielowątkowe, nieco ponure lecz jednocześnie intrygujące, z szeroką przestrzenią do własnych interpretacji, oraz do dalszych poszukiwań czytelniczych.

Przyznam się szczerze, że każda z tych książek kosztowała mnie sporo łez, w których zamykałam sukcesywnie i żal, i wzruszenie, i poczucie niesprawiedliwości, i wdzięczność. Przeżyłam czytanie dość emocjonalnie, czego się nie wstydzę, oraz czego i Wam życzę, bo wrażliwość na krzywdę tych żyjących z nami i obok nas „zwyczajnie innych” to pierwszy krok społeczeństw ku dobrym, nowoczesnym i humanitarnym zmianom. Niech nas przestaną ograniczać stereotypy spowodowane niewiedzą, czy też błędnymi, śmieciowymi informacjami; niech nam się oczy otwierają na niesprawiedliwość i irracjonalność, na obojętność i ignorancję, na zacięte i bezpodstawne zło, które funkcjonuje na zasadzie bezrefleksyjnej tradycji i zgodnie z zasadą „bo tak”.

A na poziomie własnych osobowościowych aspiracji do inności – nie obawiajcie się być outsiderami czyichś oczekiwań. Z serca życzę Wam życia „po swojemu”, innego, odważnego, zgodnego z własnymi przekonaniami i potrzebami. Zgodnego z Waszą osobistą definicją szczęścia. Bo przecież jak mówi Mateusz z „Chce się żyć”:  DOBRZE  JEST!

czwartek, 29 lipca 2021

Przy kawie.... rollercoaster rodzinny

 



Z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciach. Pan przecież o tym wie. Jakaś pokrętna natura, tłumacząc się niezręcznie dość wyświechtanym i niemodnym kodem genetycznym wciska nas na siłę w zbyt małe pudełko zależności, których charakterystyczną cechą są owe genetyczne wspólne korzenie, czy też więzy krwi. Jak zwał, tak zwał. Sytuacja jest po prostu niekomfortowa i już. Pan mówi, że nie zawsze? No nie zawsze, czasem w pudełku znajdą się jakieś kredki o zbliżonej do naszej własnej osobistej tonacji kolorystycznej i to jest niezwykle optymistyczny fakt. Jednakowoż, przyzna Pan, nie załatwia on kwestii ciasnoty w pojemniku i ja upierać się będę uporczywie przy tym, aby niezwłocznie założyć sobie swoje własne pudełko, gdzie segregacja przebiegać będzie na zasadzie połączeń zgoła innych, aniżeli poprzez przereklamowaną czerwoną ciecz. A przynajmniej nie tylko. Żeby nie było jednak tak radykalnie, powiem Panu, że czasem się człowiek stara. Dogadać. Wyjaśnić. Określić jakieś kompromisy. Postawić granice. Co więcej – czasem się udaje i w pudełku robi się spokojniej, jakoś tak nawet luźniej, bo się każdy układa z grzeczną uprzejmością wobec sąsiada. A czasem rezultat jest dokładnie odwrotny i tłumaczyć Panu nie muszę, jakie są konsekwencje zaciemnienia spraw miast wyjaśnienia. Dobrymi chęciami piekło wybrukowane, mówią, więc czasem lepiej zostawić rzecz, jaka jest, zamknąć wieczko, nie zaglądać. Nie musimy się z tamtymi kredkami kochać, nieprawdaż? Możemy wszak wiedzieć o swym istnieniu i się radośnie szanować, mówić sobie „dzień dobry”, i „ładna dziś pogoda”, albo ”ech, chyba będzie padać”. Mówi Pan, że to trudne, tak się odizolować, przykre takie. Ja Panu powiem, że słuchać trzeba trzech głosów: własnego serca, natury i mądrych ludzi. Serce mówi – nie jest nam dobrze razem, to lepiej być osobno, prościej tego wytłumaczyć już chyba nie można. Natura mówi podobnie, o ile nie patrzymy na nią przez szkiełko społecznego przymusu; niech Pan się nie da zwieść przemądrzałej kredce, która powiada: mój kolor najładniejszy, ty masz odcień podobny, jesteśmy związane i zatemperowane razem już na wieki! No nie. Wilki żyją w cudownych rodzinnych stadach, ale kiedy młode dorastają i chcą założyć własne, nikt im tego nie broni; takiej natury, proszę Pana, trzeba słuchać. Instynkt niech nas prowadzi, a nie wytwory czyjejś wyobraźni. No i mądre ludzie. Mądre ludzie to są, proszę Pana, takie kredki, które gdy coś rzekną, wióry lecą, a świat mieni się tysiącem barw – czy jakoś tak. I one na przykład powiedziały, że rodzina to nie krew, to ludzie, którzy wspierają, z którymi dobrze się rozmawia nawet wtedy, gdy posiada się różne spojrzenie na świat. Mówią jeszcze, że rodzina to niekoniecznie ludzie, wśród których człowiek się rodzi. Można ją sobie znaleźć samemu. Tam, gdzie jest bezpiecznie i ciepło. Tam, gdzie człowiek czuje, że właśnie tu jest jego miejsce (Judi Westwater). Niektórzy mówią nawet, że krewni są jak piękny, górski krajobraz  - najlepsze wrażenie czynią z daleka (Jean Gabin) a rodzinę trzeba od czasu do czasu przewietrzyć (Tove Jansson). Zatem niech Pan już nie narzeka, że wszyscy tacy niedobrzy, że Pana żona, że czyjaś teściowa, że brat, że szwagier. Nie można im zabronić być takimi. Każdy jest jakiś. Jak panu kolor krewniaka totalnie i nieodwołalnie nie przypasuje, to trzeba machnąć ręką, powiedzieć „do widzenia” i przeskoczyć do innego pudełka. Dokładnie tak, jak to Pan czyni ze znajomymi czy z ludźmi spotkanymi przypadkiem. Selekcja naturalna, ot co.

A w tym drugim pudełku z reguły radośnie i przestronnie. Dobór dyktuje serce. Jeśli przymus – to też niejako będący wyborem, bo tak chyba nazwać można wytwór natury w postaci własnych, rozkosznych, hehe, dzieci. Jeśli się Pan decyduje… nie, Pan nie jest może najzręczniejszym przykładem, hm, no ale jeśli, dajmy na to, Ktoś zechciałby produkować własne kredki, to potrzeba kolejnej zmiany pudełka zdarza się, owszem, ale jest to uczucie chwilowe. Znika bez śladu, gdy małe kredki słodko śpią. Albo się wyprowadzają do swojego pudełka. I wtedy następuje rzecz niewiarygodna, zaczyna Ktoś odczuwać, ekhm, pustkę! Robi się jakby luźniej, za luźno, po kątach hula wiatr a pająk tka swoje misterne arcydzieła w opustoszałych przegródkach. Jest to uczucie dojmująco intensywne, zaczyna Ktoś uświadamiać sobie, że tyle życia poświęca się na idealne wychowanie dzieci - choć jeszcze nikomu to się nie udało - a potem rzuca się te nieidealne osobniki w przestrzeń i one sobie jakoś radzą. Etap podobnych refleksji jest chwilowy. Potem przychodzi spokojna ulga, zwłaszcza wtedy, gdy tożsame z Ktosiem kredki wracając z pracy wstępują do sklepu po niezbędne w takich sytuacjach napoje, leczące stęsknioną i ogarniętą wieloma filozoficznymi przemyśleniami duszę.

Do kawy dziś polecę Panu książkę przekorną, zabawną, może nawet trochę przerażającą. Utwierdzi się Pan w przekonaniu, że więzy krwi nie dają żadnej pewności, ludzka natura bywa przewrotna i lubi tarzać się w pozorach, a każda rodzina posiada jakieś mniej lub bardziej woniące trupy w szafie. Zna pan temat wszak. Lubi pan klimat lat 50? To świetnie, będzie Pan zadowolony! Może główna bohaterka trochę pana zirytuje, może zniesmaczy infantylnością, ale na lekkie i niezobowiązujące spotkanie na plaży – zapewniam – nada się.

I niech Pan czasem rąbnie dłonią w stół, panie Dulski! Czasem warto wyjść na prawdziwy spacer po prawdziwej plaży. Spacery po pudełku i brak cygar w… pudełku, i „niech to wszyscy diabli” wypowiadane zasadniczo również  w pudełku – bywają zwyczajnie i po ludzku niemoralne.

Dobrych i zdrowych relacji rodzinnych życzę każdemu z nas. Panu najbardziej!

 

wtorek, 22 czerwca 2021

Przy kawie... o pokonywaniu trudności



Najtrudniejszy jest początek. Pierwszy kilometr. Nierozgrzane mięśnie protestują, bombardując mózg strzałami niezbyt intensywnego, ale irytującego, równomiernego bólu. Nierozeszły, arogancko sztywny jeszcze but testuje przyczepność podłoża i zdziwiony zatrzymuje ruch niecierpliwej stopy, stając oko w oko z bezczelną popielicą, niezbyt przejętą spotkaniem, z wesoło skaczącym po rozkwitłych połaciach czosnku niedźwiedziego szarym mazurkiem, czy też umykającą pospiesznie jaszczurką. Szelki plecaka przypominają, że człowiek składa się z ramion, nie wbijają się jednakowoż w zmobilizowane do wysiłku ciało, zgodnie z obietnicą producenta. Szlak jest cudownie dziki, wydeptana ścieżka nierówna, kamienista; rytm marszu zakłócają przewrócone pnie drzew, rozrastające się krzaki, korzenie wypełzłe z ziemi, łączące się ze sobą i wijące w zadziwiających formacjach. Występy skalne rzeźbione przez naturę każą przystanąć i kontemplować kształt w niemym zadziwieniu; rozum nie obejmuje niezwykłości więc oko popatrzy, pogapi się, zatrzyma widok w galerii obrazów w telefonie, choć efekt już nie ten.  Krajobraz się zmienia, ścieżka wyprowadza na zalaną słońcem łąkę, cały czas jeszcze pod górkę, trawiastą przestrzenią, las zostaje z tyłu. Drugi kilometr mija energiczniej, twarze zarumienione, z kropelką potu tu i ówdzie ale szczęśliwe, wyrzut endorfin spowodowanych wysiłkiem i żywą przyrodą wokół dodaje sił, blisko już chyba? Nie, to tylko złudzenie, bo ta polana i droga chwilowo mniej stroma, nie jesteśmy jeszcze nawet na półmetku. Mijamy się z innymi szaleńcami, uśmiechnięte „dzień dobry” lub „cześć” od obcych ludzi - jakie to piękne na polskich szlakach. Siadamy na moment na pachnącej wiosną ziemi, żółte mlecze w soczyście zielonej trawie przykuwają wzrok, termos przy odkręcaniu wieczka wydaje kojący syk, kilka łyków kawy, kilka kęsów kanapki, parę słów rzuconych  w przestrzeń, zbocza gór wokół zatrzymują je na moment ale są nieistotne, najważniejsza rozmowa toczy się w myślach każdego z nas. Dwie godziny później stajemy w punkcie zero, zachłyśnięci już obrazami, których doświadcza wzrok, a których głowa nie nadąża interpretować, bo tyle ich, z oczyma częściowo nakrytymi powiekami, bo nie da się zmieścić w człowieczej możliwości widzenia tej słonecznej zieloności nagle tłoczących się wszędzie wokół wzgórz, błękitu ogromnego nieba i słońca igrającego z chmurami – tu blask, tam zbocze leciutko przysłonięte chmurą, tu cień, tam świetlna smuga… Odpoczynek? Na minutę. Później już tylko pozornie niekończący się spacer połoniną, nogi niosą same, wiatr plącze włosy, jest tak pięknie, że bezmiar zieloności i błękitu wypływa łzami wzruszenia, rzeźbiąc strumyk na przybrudzonych policzkach. Chwila zamyka się w sercu, emocje ściskają gardło, a w dłoniach wdzięczność, tak, czysta wdzięczność za ten moment, w którym jest wszystko, co ważne. Nieuniknione schodzenie w dół to już lekki żal ale i szczęście, inny szlak, zmieniające się obrazy, znów las; mięśnie nóg lekko drżą zbuntowane, że dręczy się je nienaturalnym wysiłkiem, ale nic to, uwagę odwracają wspomnienia i zaklinanie siebie, by zatrzymać w pamięci jak najwięcej szczegółów.

Najtrudniejszy jest początek. Podejmujesz decyzję, nabierasz powietrza do płuc i zaczynasz się wspinać. Nie jest łatwo, czujesz ból, bo Twój umysł nie jest przyzwyczajony. Czasem potkniesz się o wystające korzenie problemów. Otoczą Cię wątpliwości bo kamienie na drodze mogą wydawać się trudnością nie do przebycia. Może przystaniesz, walcząc z krótkim oddechem, może pozwolisz płynąć łzom bezsilności i zmęczenia, może nawet zwątpisz i poczujesz pokusę zawrócenia i ponownego zakopania się w ciepłą i znajomą kołderkę oraz zamknięcia na trzy spusty strefy własnego komfortu. Na pewno staniesz przy drewnianym słupie ze strzałkami skierowanymi w różne strony i zaczniesz się zastanawiać, czy Twoja droga jest słuszna, czy nie błądzisz, czy idziesz zgodnie z mapą i wybranym wcześniej szlakiem. Upewnisz się i pójdziesz dalej, albo może go jednak zmienisz, może zapragniesz dojść do punktu zero inną ścieżką. Miniesz ujęcia i sceny, które nie pozwolą Ci zawrócić, przebyte kilometry złożą obietnicę, że jeszcze będzie pięknie. I w końcu uda ci się! Staniesz na szczycie, weźmiesz głęboki oddech, może na moment stracisz równowagę ale po chwili poczujesz wiatr szarpiący Cię za ubranie, i łzy ulgi i szczęścia na policzkach. Godziny na grzbiecie będą spokojne, krzepiące, uwolnią nagromadzone emocje i skumulowaną energię. Poczujesz, że żyjesz. Przejdziesz ten wąski trakt sukcesu i zobaczysz, że dalej jest już z górki! Zatem… nie bój się. Zmień to, co Cię w życiu uwiera. Zdecyduj się na szlak, który przeniesie Cię w inny wymiar istnienia, lepszy, pełniejszy, taki, który otworzy Twoje oczy szeroko na świat. Zatroszcz się o siebie i spełniaj swoje pragnienia tak uparcie i konsekwentnie, jak to czyni natura.

Do kawy dziś dwie propozycje, prosto z urokliwej, bieszczadzkiej dziczy.  Nie zapomnijcie zapakować książek w turystyczną torbę, niech Wam towarzyszą w podróży i u celu, niech Was relaksują na plaży, po szlakach i długich spacerach, na tarasach widokowych, leśnych polanach, przy basenie i nad potokiem. Gdziekolwiek się znajdziecie. Z serca życzę Wam wypoczynku przepełnionego pięknymi, intrygującymi obrazami, malującymi się tak w wyobraźni, jak i przed oczami!

Wspaniałych, ciekawych i zaczytanych wakacji!